Program "Edukacja Regionalna"

  Opracowany przez:

 Lucynę Janicką

Weronikę Mostowy

Piotra Malca

 Można pobrać w formacie doc



Wybitni Radłowianie


Błogosławiona Karolina Kózkówna

Błogosławiona Karolina urodziła się dnia 2 sierpnia 1898 roku w miejscowości Wał-Ruda, która należała wtedy do parafii Radłów. Rodzice: Jan Kózka i Maria Borzęcka mieli małe gospodarstwo rolne oraz drewniany dom. Atmosfera w domu była na wskroś religijna. Czas wypełniały modlitwa i praca, niedziela była dla Pana Boga, w dni powszednie dzieci brały udział w zajęciach rodziców.
W 1914 roku wybuchła I wojna światowa dnia: 18 listopada około godziny 9 wszedł do ich domu uzbrojony żołnierz rosyjski, pytał o wojska austriackie, nie przyjął posiłku, lecz kazał ojcu i Karolinie udać się ze sobą w drogę. Skierował ich w stronę lasu, a gdy tam weszli, zmusił ojca do powrotu, zostawiając samą Karolinę.
Karolina wyrwała się napastnikowi i uciekła. Okazało się później, że zadał on jej wtedy kilka głębokich ran, zaś ratunkiem stały się dla niej bagna, które utrudniały żołnierzowi pościg. Ciało znaleziono dopiero 4 grudnia. W starannie opracowanym i udokumentowanym protokole opisano zarówno miejsce zbrodni jak i nienaruszony stan dziewictwa Męczenniczki, która poświęciła własne życie dla uratowania cnoty czystości.
Uroczystość beatyfikacji miała miejsce w Tarnowie, dnia 10 czerwca 1987 roku w czasie trzeciej pielgrzymki Jana Pawła II do Ojczyzny. Od tego dnia Karolinie Kózkównie przysługuje tytuł Błogosławionej.


dr. Franciszek Gawełek

Franciszek Gawełek urodził się 4 lutego 1884 roku w Radłowie w wielodzietnej włościańskiej rodzinie jako czwarty syn. Wychowany był w atmosferze miłości, spokoju i patriotyzmu, gdzie nade wszystko ceniono wartości duchowe. Franciszek od młodości wykazywał wielkie zdolności, pilność i zainteresowanie nauką. Rodzice jego skierowali go do gimnazjum w Tarnowa, gdzie z wynikiem bardzo dobrym złożył egzamin dojrzałości. W roku 1907 rozpoczął studia w Krakowie na Uniwersytecie Jagiellońskim. Przez pięć lat studiował archeologię prehistoryczną, etnografię i antropologię. W swoich badaniach skupiał się na regionie radłowskim.
W dziejach nauki polskiej zapisał się jako autor cenionej „Bibliografii ludoznawstwa polskiego” napisanej w 1914 roku. Franciszek Gawełek odegrał znaczącą rolę w organizowaniu Muzeum Etnograficznego w Krakowie, był jego współtwórcą i przez wiele lat skupował liczne eksponaty, szczególnie z okolic Radłowa.
W roku 1919 powołany został przez władze Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego na utworzoną specjalnie dla niego katedrę etnografii. Katedry tej nie objął, gdyż zmarł 9 września 1919 roku na stole operacyjnym. Pochowano go w Częstochowie, a dopiero w listopadzie przewieziono zwłoki do Radłowa. Spoczywa w rodzinnym grobowcu obok swoich rodziców i brata.


Generał Kazimierz Tumidajski

Urodził się 28 lutego 1897 roku w Radłowie przy ulicy Brzeskiej. Służbę żołnierską dla ojczyzny rozpoczął bardzo wcześnie, gdyż jako 17-letni uczeń uciekł z domu do Legionów i brał udział w walkach w Karpatach, Besarabii i wojnie polsko - bolszewickiej.
We wrześniu 1939 roku batalion dowodzony przez majora Tumidajskiego walczył na szlaku bojowym 21 Dywizji Piechoty gen. Józefa Kustronia, m.in. koło Bochni, a następnie po marszu z okolic Wiśnicza dotarł do Tarnowa. Niezwykły zbieg okoliczności sprawił, że majora Kazimierz Tumidajski stoczył ostatnią walkę w obronie rodzinnego Radłowa.
W początkach 1940 roku został mianowany pierwszym inspektorem Służby Zwycięstwa Polski w Tarnowie, a od 1 stycznia 1943 roku komendantem okręgu lubelskiego Armii Krajowej. 31 lipca 1944 roku płk Kazimierz Tumidajski został aresztowany przez NKWD i przewieziony do więzienia w Moskwie, a następnie trafił do obozu w Diagilewie pod Riazaniem.
W straszliwych warunkach obozowych generał nie załamał się, a wśród towarzyszy niewoli cieszył się autorytetem. W więzieniu rozpoczął wraz z innymi żołnierzami – więźniami protestacyjną głodówkę. Wycieńczony został przewieziony do szpitala w Skopino, gdzie 4 lipca 1947 roku podczas przymusowego karmienia został bestialsko zamęczony.


Kardynał Stanisław Hozjusz

Urodził się Stanisław 5 maja 1504 roku w Krakowie w rodzinie mieszczańskiej jako syn Ulryka Hose i jego pierwszej żony Anny. W 1519 roku rozpoczął młody Staś studia na Akademii Krakowskiej, którą opuścił jako prymus, uzyskując stopień bakałarza sztuk wyzwolonych. W 1530 roku na koszt swego protektora biskupa Piotra Tomickiego, Stanisław wyjechał na studia do Włoch. W Bolonii i Padwie oddał się studiom prawniczym i tu uzyskał doktorat obojga praw, poczym wrócił do kraju.
W ojczyźnie wspinał się Stanisław po szczeblach kariery, najpierw był sekretarzem biskupów a potem dosłużył się w kancelarii królewskiej rangi wielkiego sekretarza koronnego. W tym czasie był on czynnym uczestnikiem życia politycznego kraju. W latach 1545-1549 Stanisław Hozjusz był proboszczem w Radłowie.
W 1561 roku Stanisław Hozjusz otrzymał kapelusz kardynalski i w tym samym roku został legatem papieskim na wznowiony sobór. W 1564 roku sprowadził Hozjusz na Warmię zakon jezuitów i z jego fundacji powstała pierwsza w granicach Rzeczypospolitej placówka Towarzystwa Jezusowego w Braniewie.
Od wielu lat słabego zdrowia, przeciążony wieloma obowiązkami zmarł Stanisław Hozjusz 5 sierpnia 1579 roku w opinii świętości, w Capranica pod Rzymem, a został pochowany w bazylice Matki Boskiej na Zatybrzu.


Ks. biskup Antoni Gałecki h. Junosza

Urodził się 25 maja 1811 roku w Radłowie. Jego ojciec Teodor był rządcą miejscowego klucza gospodarczego, matka Franciszka z domu Weiss. Mając 15 lat przeniósł się wraz z matką do Wiednia i tu ukończył szkołę średnią i studia teologiczne na Uniwersytecie Wiedeńskim. Święcenia kapłańskie otrzymał 8 marca 1834 roku, a dnia 26 stycznia 1837 roku promocję na doktora teologii na Uniwersytecie Wiedeńskim.
Został profesorem religii i pedagogiki w gimnazjum tarnowskim, a później jego dyrektorem. Podkreślano jego obowiązkowość, gorliwość i oddanie się pracy kapłańskiej. W 1846 roku podjął wykłady teologii normalnej w seminarium duchownym.
W dniu 28 maja 1850 r. cesarz Franciszek Józef I zamianował go prałatem scholastykiem, a trzy lata później dziekanem kapituły tarnowskiej. Konsekrację biskupią przyjął w Rzymie w 1862 roku.
Papież Pius IX 17 listopada 1868 roku zamianował go asystentem tronu papieskiego. Biskup Gałecki opuszcza Kraków w 1879 roku i udaje się na stałe do Wiednia, gdzie zamieszkał w klasztorze bonifratrów. Pozostawił po sobie drukowaną rozprawę doktorską, dziesięć listów pasterskich i kilka innych druków. Zmarł 10 marca 1885 roku w Wiedniu i tam został pochowany.


Prof. dr hab. Franciszek Ziejka

Urodził się 3 października 1940 roku w Radłowie. W 1958 r. ukończył LO im. Tadeusza Kościuszki w Radłowie. Studia z zakresu filologii polskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie ukończył w 1963 roku. W roku 1971 doktoryzował się, zaś w roku 1982 habilitował. Tytuł profesora otrzymał w roku 1991, stanowisko profesora zwyczajnego – 1998 roku. Był wykładowcą literatury polskiej na Uniwersytecie Prowansalskim, Uniwersytecie w Lizbonie, wykładał również na tzw. Nowej Sorbonie w Paryżu.
W kwietniu 1999 roku został wybrany Rektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego na lata 1999 – 2002, a 15 kwietnia 2002 roku wybrany został ponownie. Jego kadencja rektorska potrwa kolejne trzy lata (2002 – 2005).
Autor wielu książek, artykułów publikowanych na łamach czasopism. Wśród jego licznych publikacji znalazły się też pełne ciepłe słów opracowania o dziejach Radłowa, radłowskiej parafii i liceum. Prof. Franciszek Ziejka jest laureatem wielu nagród, m.in.; Ministra Edukacji Narodowej, Fundacji im. Włodzimierza Tetmajera, Nagrody literackiej miasta Krakowa im. K. Wyki. W roku 1994 otrzymał od premiera Republiki Francuskiej Palmes Academiques, a w 2000 roku tytuł: Honorowy Obywatel Miasta Tarnowa.